فیلتر بنزین یا صافی سوخت چیست؟
فیلتر بنزین با نام‌های صافی بنزین و فیلتر سوخت نیز شناخته میشود و تفاوتی بین این سه نمی باشد. تمام پیشرانه‌ها برای کار کردن نیاز به یک عامل حرکت یعنی سوخت دارند. سیستم پاشش سوخت بیشتر خودروها دهانه‌ای در حدود 2 میلیمتر دارد و تمام بنزینی که که قرار است پس از احتراق، نیروی محرکه خودروی شما را تامین کند باید از همین مجرای کوچک عبور کند. البته در پیشرانه‌های قدیمی تر مانند موتورهای که با کاربراتور کار میکنند و دارای دهانه بزرگتری نسبت به انژکتور هستند نیز به راحتی میتوانند مسدود شوند.
در هر صورت، هر گرفتگی کوچکی در مسیر سیستم سوخت رسانی خودرو عملاً به معنای تضعیف احتراق خودرو در نتیجه کاهش راندمان آن میشود. بنابراین سال‌های طولانی است که خودروسازان از قطعه‌ای به نام صافی بنزین خودرو برای پاک کردن بنزین از آلودگی‌ها استفاده میکنند. هدف فیلتر سوخت هم تضمین حذف هرگونه ناخالصی، کثیفی، زباله و براده‌های فلزی داخل سوخت می‌باشد. چرا که سوخت ناسالم عملکرد به شدّت ضعیفی در عملکرد خودرو بر جای می‌گذارد و باعث فرسودگی پمپ بنزین، سوپاپ و … میشود.
کیفیت پایین بنزین ایران و وجود کثیفی در مخازن پمپ بنزین‌ها و شیلنگ‌های انتقال سوخت از جمله عواملی هستند که موجب آلودگی سوخت خودروها می‌شوند و باعث اهمیت وجود این قطعه می‌شوند.
از این رو، صافی بنزین خودرو پس از مدتی عمر مفید خود را دست می‌دهد. در واقع فیلتر بنزین عمر محدودی دارد و باید در زمانی مشخص بازبینی و در صورت نیاز تعویض گردد. در ادامه به طور کامل تر به اینکه چرا باید فیلتر بنزین تعویض شود خواهیم پرداخت.
اهمیت فیلتر بنزین در خودروهای امروزی
فیلتر یا صافی بنزین یکی از قطعات مهم و مصرفی اتومبیل‌های امروزی است. دلیل اهمیت بیشتر صافی بنزین در اتومبیل‌های امروزی در مقایسه با گذشته تغییر سیستم سوخت رسانی اتومبیل‌ها از کاربراتوری به انژکتوری است.
در اتومبیل‌های کاربراتوری بنزین از درون چند ژیگلور عبور می‌کند که حداقل قطری حدود نیم میلیمتر دارند، اما در اتومبیل‌های انژکتوری هر انژکتور یا سوخت پاش دارای یک یا چند سوراخ بسیار ریز است که بسته به تعداد آن، قطری کمتر از دو دهم میلیمتر دارد. از آنجایی که انژکتور برای زمانی کمتر از پنج هزارم ثانیه باز میشود و مجرای بسیار باریکی دارد ذرات بسیار ریز میتوانند مسیر پاشش سوخت را مسدود یا نیمه مسدود کنند.
مهمترین دلایل خرابی و کثیفی صافی بنزین
همان طور که در بخش‌های بالا گفته شد فیلتر بنزین از لوازم مصرفی خودرو می‌باشد و خرابی و اتمام آن امری طبیعی می‌باشد. اما اینکه چرا در بعضی مواقع فیلتر سوخت زودتر از موعد پر میشود و نیاز به تعویض دارد می‌تواند عوامل مختلفی داشته باشد که بهتر است با آنها آشنا شوید.
- نوع بنزین مصرفی و میزان خالص بودن آن
- استفاده از فیلترهای نامرغوب و تقلبی
- رانندگی مداوم در شرایط جوی آلوده
علائم کثیف بودن و گرفتگی فیلتر بنزین
کثیفی و گرفتگی صافی بنزین خودرو باعث پایین آمدن بازدهی موتور، کثیف شدن انژکتورها، بد روشن شدن موتور، کوتاه شدن عمر پمپ بنزین، سنسور اکسیژن و در بعضی موارد سوختن سوپاپ موتور خودرو میشود.
- اگر خودروی شما قدرت روزهای اول خود را ندارد می‌تواند یکی از دلایل آن کثیفی صافی بنزین باشد. رسوب ذرات در فیلتر بنزین مانع از رسیدن سوخت به انژکتورها میشود و در نتیجه دور موتور با سرعت کمتری بالا می‌رود.
- اگر خودروی شما در حالت سرد با اولین استارت روشن نمی شود یکی از دلایل آن می‌تواند وجود آلودگی در صافی بنزین باشد.
- گرفتگی انژکتورها نیز از نشانه‌های دیگر خرابی فیلتر بنزین است. با گذشت زمان آلودگی‌های بنزین از این فیلتر عبور میکنند و خود را به انژکتور می‌رسانند و مجرای پاشش سوخت را تنگ تر میکنند. این فرآیند موجب بروز اختلال در عملکرد پیشرانه نیز میشود که با لرزش موتور خود را نشان می‌دهد.
- خرابی فیلتر بنزین بر عملکرد پمپ بنزین نیز اثرگذار است. وظیفه پمپ بنزین انتقال بنزین از باک به سوی پیشرانه با فشاری مشخص است. این فشار حدود 30 تا 60 PSI است. اگر در این مسیر فیلتر بنزین مسدود باشد عملا از شدت این فشار کاسته میشود. معمولا در این حالت صدای پمپ بنزین تغییر می‌کند که می‌توانید آن را پیش از روشن کردن خودرو، در هنگام باز کردن سوئیچ بشنوید.
- با توجه به اینکه کثیفی فیلتر بنزین باعث کاهش فشار بنزین و نقص در سیستم پاشش سوخت میشود عملا راندمان خودرو را کاهش می‌دهد و در نتیجه خودروی شما برای رسیدن به سرعتی مشخص سوخت بیشتری نسبت به قبل مصرف می‌کند.
- همچنین خاموش شدن خودرو و روشن شدن چراغ چک نیز از دیگر علائم کثیفی صافی بنزین خودرو است. (منبع:عصر ایران)
مشکل در روشن شدن خودرو هنگام کثیف بودن فیلتر بنزین
یکی از نشانه‌های کثیف بودن صافی بنزین، بد روشن شدن اتومبیل به خصوص در حالت استارت سرد است. معمولاً در صورت کثیفی فیلتر بنزین، موتور خودرو با اولین استارت بلافاصله بعد از باز شدن سوئیچ روشن نمی شود و باید بعد از باز کردن سوئیچ چند ثانیه منتظر ماند تا فشار بنزین در ریل سوخت به حد کافی برسد. در غیر این صورت ممکن است برای روشن شدن موتور نیاز به چند استارت باشد.
صافی بنزین کثیف راندمان موتور را کاهش می‌دهد
یکی دیگر از علائم گرفتگی فیلتر بنزین پایین آمدن راندمان موتور است که باعث کم شدن کشش موتور میشود. معمولاً در این شرایط قدرت موتور مقدار قابل توجهی کاهش یافته و دور موتور به کندی بالا می‌رود. کاهش قدرت موتور در سربالایی‌ها و هنگام استفاده از کولر خودرو کاملا محسوس است و می‌تواند باعث بالا رفتن آمپر آب در ماه‌های گرم سال شود.
کثیف بودن فیلتر بنزین باعث گرفتگی انژکتورها میشود
در بسیاری از موارد کثیفی و خرابی فیلتر بنزین باعث کثیف شدن و گرفتگی انژکتورها میشود. در این حالت راندمان موتور بشدت کاهش یافته و مصرف سوخت بالا می‌رود. عبور جرم و ذرات ریز از صافی بنزین و ورود آن به انژکتور باعث مسدود شدن مسیر پاشش سوخت و در نتیجه از کار افتادن یکی از انزکتورها میشود.
تغییر صدای پمپ بنزین
یکی از علائم کثیف شدن فیلتر بنزین خودرو تغییر صدای پمپ بنزین است. بعد از باز کردن سوییچ اتومبیل پمپ بنزین برای چند ثانیه به کار می‌افتد معمولاً رانندگان به صدای پمپ بنزین عادت میکنند و ممکن است حتی متوجه بکار افتادن آن نشوند. امّا کثیفی و گرفتگی فیلتر بنزین باعث ایجاد صدای غیر طبیعی در پمپ بنزین میشود.
چرا باید فیلتر بنزین تعویض شود؟
در ظاهر یک خودرو بدون فیلتر بنزین هم می‌تواند به کار خود ادامه دهد. امّا با گذشت زمان آلودگی‌ها و ذرات معلق در بنزین در سیستم پاشش سوخت خودرو رسوب میکنند و موجب می‌شوند تا سوخت کمتری وارد موتور شود.
فیلتر بنزین خودرو جلوی ورود این ذرات را به موتور می‌گیرد. امّا اگر در مدت زمان مشخصی تعویض نشود این رسوبات باز هم جلوی عبور بنزین از فیلتر را می‌گیرند و این روند آنقدر ادامه خواهد داشت تا دیگر سوختی به پیشرانه خودروی شما وارد نشود. در نتیجه ممکن است یک روز هر چه استارت بزنید خودروی شما روشن نشود.
حتی اگر به هر دلیلی تصمیمی برای تعویض این فیلتر ندارید بهتر است در بازه‌های زمانی مشخص نسبت به تمیز کردن فیلتر بنزین ماشین خود اقدام نموده تا ذرات کثیفی و گرفتگی از آن پاک شود.
مزایای تعویض منظم فیلتر بنزین
- افزایش راندمان و قدرت موتور: حداکثر عملکرد موتور قابل توجه‌ترین مزیت برای تعویض فیلتر بنزین می‌باشد.
- افزایش طول عمر لوازم موتوری خودرو: سیستم‌های سوخت مدرن دقت بالا و تحمّل کمی در برابر ناخالصی و آلودگی‌های سوخت دارند. این آلایندگی، اثر سایشی بالایی را روی اجزای موتور خواهند داشت و طول عمر قطعات اصلی را کاهش خواهند داد.
- کارکرد صحیح انژکتورها: کثیف و پر بودن فیلتر سوخت باعث مسدود شدن یک یا چند انژکتور خواهد شد. با توجه به این موضوع عدم سلامت و کارکرد مناسب انژکتور باعث میشود مقدار نادرستی از سوخت به منیفولد ورودی پاشش کند. از آنجایی که هزینه تعویض و تعمیر انژکتور بسیار بالاتر از خرید یک فیلتر می‌باشد منطقی است که با تعویض به موقع و حتی زود به هنگام صافی از این امر جلوگیری کرد.
- جلوگیری از احتراق ناقص: همانطور که متوجه شدید یک فیلتر سوخت کثیف می‌تواند مقدار سوخت لازم را محدود کند و منجر به مخلوط نادرست که نتیجه ی آن احتراق ناقص است شود.
زمان تعویض صافی بنزین
تعویض به موقع فیلتر بنزین باعث تمیز ماندن انژکتورها، عمر مفید پمپ بنزین و راندمان بالای موتور میشود. امّا به هیچ عنوان نمی توان زمان یا کارکرد مشخصی را برای تعویض فیلتر بنزین مشخص کرد.
بهترین کار بازدید دوره‌ای این فیلتر و تعویض آن پیش از خرابی کامل است. با توجه به این که کثیفی فیلتر بنزین خودرو به عوامل زیادی از پمپ بنزین تا باک و لوله‌های انتقال بنزین داخلی اتومبیل وابسته است، میزان کثیفی فیلتر بنزین نیز ممکن است در خودروهای مختلف تفاوت داشته باشد.
در حقیقت عمر فیلتر بنزین ماشین به کیفیت بنزین در جایگاهی که برای سوخت گیری انتخاب می‌کنیم بستگی دارد. در شرایط ایده آل و کیفیت استاندارد بنزین کارخانجات خودروسازی، به طور میانگین زمان یک سال و کارکرد بیست هزار کیلومتر را برای تعویض صافی بنزین توصیه کرده‌اند. امّا ممکن است بعد از پر کردن باک ماشین در اولین روز بعد از تعویض فیلتر بنزین حجم زیادی جرم و ذرات معلق وارد باک خودرو شده و فیلتر بنزین را تا حد زیادی کثیف و یا حتی مسدود کنند.
انواع فیلتر بنزین از لحاظ ساختاری
فیلتر بنزین‌ها در انواع مختلفی وجود دارند که بسته به طراحی و نوع خودرو استفاده می‌شوند.
- فیلتر بنزین کاغذی: این نوع از فیلتر بنزین بیشترین استفاده را دارند. ساختار این فیلترها از الیاف و کاغذ می‌باشد که بعد از مدت زمان مشخصی پر یا کثیف می‌شوند. این نوع از صافی بنزین در پیشرانه‌های بنزینی و پیشرانه‌های دیزلی استفاده میشود. دلیل اینکه این نوع فیلتر بیشتر استفاده میشود نصب آسان و قیمت مناسب آن است.
- فیلتر بنزین محفظه دار: این نوع از صافی بنزین را میتوان چندین بار استفاده کرد. تنها کافی ست که المنت کاغذ را از محفظه جدا کنید و آن را تمیز کنید و مجدد نصب کنید. این نوع از فیلتر بیشتر در خودروهایی استفاده میشود که محل قرارگیری آنها در زیر کاپوت است. در فصول سرد این فیلترها رطوبت زیادی را به خود می‌گیرند و دچار زنگ زدگی می‌شوند که این موضوع کارایی آنها را کاهش می‌دهد. همچنین در مناطق سردسیر که رطوبت آن بالا می‌باشد سبب یخ‌زدگی فیلتر سوخت میشود.
- فیلتر بنزین‌های تعبیه شده در پمپ: بسیار از خودروهای جدید با پیشرانه‌های درون سوز این نوع فیلتر استفاده میکنند. این نوع فیلترها درون پمپ بنزین تعبیه شده است و به طور معمول نیازی به تعویض آنها نیست. تنها در صورتی که فیلتر درون پمپ یا خود پمپ آسیب دیده باشد باید تعویض آن را توسط یک متخصص انجام دهید.
دیدگاه خود را بنویسید