ماهک گیربکس چیست و چه کاربردی دارد ؟

براساس تحقیقات الو میتسوبیشی ، ماهک گیربکس یکی از اساسی‌ترین قطعات کل سیستم گیربکس است. سیستمی که نیرو را از موتور به چرخ‌ها منتقل می‌کند و آگاهی از شکل کارکرد و ماهیت آن امری حیاتی است. به‌طور کلی تعویض دنده، چه در ماشین‌های دستی و چه در ماشین‌های اتومات به صورت یک فرایند انجام می‌گیرد. قطعه‌ی ماهک یکی از اساسی‌ترین مهره‌های این فرایند است که دنده ماشین را با محور آن هم راستا می‌کند.

گفتیم که سیستم گیربکس طراحی شده که نیرو را از پیشران به چرخ‌ها انتقال دهد. نیرویی که پیشران تولید می‌کند، توسط سیستم گیربکس مدیریت می‌شود. بدان معنا که سیستم گیربکس جهت اعمال نیرو (به سمت عقب یا جلو) به کار می‌رود و همچنین میزان رسیدن نیرو به چرخ‌ها را مدیریت می‌کند.

جعبه دنده، قطعه‌ای از کل سیستم انتقال نیرو است که امکان مدیریت دستی نیرو را برایتان فراهم می‌آورد. برای این که بتوانید به کمک جعبه دنده کار تنظیم نیرو را انجام دهید، ساختار آن باید شامل قطعاتی مخصوص باشد. یکی از این قطعات کلیدی، ماهک گیربکس است.

ماهک گیربکس چیست ؟

ماهک گیربکس چیست و اصلا چرا به آن می‌گوییم ماهک ؟ همانطور که گفته شد، ماهک قطعه‌ای کلیدی در کل سیستم گیربکس است. دلیل نام گذاری آن به ماهک گیربکس چیست؟ در واقع به علت شکل هلالی آن است که این نام را بر آن نهاده‌اند و آن را از نظر ظاهری کاملا متمایز از سایر قطعات گیربکس می‌کند. 

برای درک بهتر کار قطعه‌ی ماهک، لازم است بدانید که تعویض دنده فرایند قفل شدن چرخ دنده‌ها است. هر دنده‌ای که بخواهید آن را جا بیندازید، گروه چرخ‌دنده‌های مخصوص‌به‌خود را دارد. با جا افتادن هر دنده، گروه چرخ دنده‌های مربوط به آن قفل می‌شوند.

قطعه ماهک با حرکت خود موجب به حرکت در آمدن کشویی دنده می‌شود. در نتیجه‌ی به حرکت درآمدن کشویی دنده، گروه چرخ دنده‌های مدنظر فعال می‌شوند. در نتیجه‌ی این تغییرات، دنده جا می‌خورد. ماهک، بر روی اهرمی به نام میل ماهک سوار است. 

تمامی حرکت‌های ماهک با تکیه بر میل ماهک انجام می‌گیرد. لازم به ذکر است که گیبربکس می‌تواند دارای چندین ساختار هلالی باشد. به‌ازای هر ماهکی که در ساختار گیربکس قرار دارد، یک میل ماهک نیز در این ساختار دیده می‌شود.

میل ماهک

پس از دسته‌دنده ، میل ماهک قرار دارد که از یک سمتی به دسته‌دنده و از سمت دیگر به ماهک وصل شده‌است. مکانیزم حرکت میل ماهک دنده می‌تواند به‌صورت یکی از موارد زیر باشد :

  • دستی
  • الکتریکی
  • خلائی
  • هیدرولیکی

با توجه به آن‌که در حال حاضر مکانیزم حرکت میل‌ماهک به‌صورت دستی یا الکتریکی است صرفا به بررسی این دو مورد خواهیم پرداخت.

روش دستی

در روش دستی، تعویض دنده توسط راننده صورت می‌گیرد که بسته به خودرو می‌‌تواند تعداد متفاوتی داشته باشد؛ به‌عنوان مثال در یک خودرو 4 سرعته (4 دنده)، سه میل ماهک دنده وجود دارد که یکی از آن‌ها جهت جابه‌جایی کشویی دنده 1 و 2، میل ماهک دوم برای جابه‌جایی کشویی دنده 3 و 4 و میل ماهک گیربکس آخری جهت دنده عقب به‌کار می‌رود.

روش الکتریکی

اساس کار این روش بر روابط الکترومغناطیسی استوار است؛ بدین ترتیب که در این نوع جعبه‌دنده‌ها مگنت‌هایی با هسته‌های آهنی وجود دارند که با ماهک‌ها در ارتباط هستند. تعدادی سیم‌پیچ نیز در جعبه‌دنده قرار دارند و همواره صرفا یکی از این سیم‌پیچی‌ها دارای جریان الکتریکی و انرژی بوده و مسیر جریان سایر سیم‌پیچی‌ها مسدود است. موقعیتی که شستی به حالت تعویض دنده حرکت داده شود مدار یکی از سیم پیچ ها بسته می شود و به این ترتیب سیم پیچ انرژی گرفته و هسته آهنی که به ماهک تعویض دنده مربوط می باشد به وضعیتی که مورد نظر است جذب یا دفع می شود.

 کاربرد ماهک گیربکس

کاربرد ماهک جا انداختن دنده است. به این منظور ماهک وارد شیار بیرونی کشویی دنده می‌شود. در قسمتی موسوم به شیار درونی کشویی دنده، گروه‌های مختلف چرخ دنده‌ها قرار دارند. بنابراین، ماهک به‌عنوان اهرم فرمان دهنده به چرخ دنده‌ها، فرمانش را از طریق کشویی دنده به چرخ دنده‌ها منتقل می‌کند. با جا افتادن ماهک در کشویی دنده، کشویی و چرخ دنده هم‌سرعت می‌شوند.

ماهک گیربکس چگونه کار میکند ؟

بسته به این که آیا ماشینتان اتوماتیک است یا دستی، تعویض ماهک به شکل‌های مختلفی انجام می‌شود. این نوعِ ماشینتان است که تعیین می‌کند قطعه ماهک چگونه کار میکند. بیایید در ابتدای امر فرض را بر این بگذارید که یک پیکان جوانان سر پا دارید و خلاصه بر جاده‌ها سلطانی می‌کنید. لازم است بدانید ماشینی که زیر پایتان است دارای سه قطعه ماهک است. علاوه بر این باید بدانید که ماهک گیربکس چگونه کار میکند. 

پر واضح است شما به‌عنوان راننده، خودتان باید تعویض دنده‌ را انجام دهید. از سه ماهک موجود در ساختار گیربکس، یک ماهک، کشویی را از دنده یک به دنده دو منتقل می‌کند. ماهک دوم کشوییِ دنده‌ی سه و چهار است. در این میان یک ماهک دیگر نیز وجود دارد که ماهک دنده عقب است. طبیعتا هر کدام از ماهک‌ها نیز میل مخصوص‌به‌خود را دارند.

نوع دیگر قطعه‌ی ماهک، ماهک الکتریکی است. در ماهک الکتریکی، ساختارهای هلالی شکل گیربکس به کمک نیروی الکتریکی ناشی از مغناطیس حرکت می‌کنند. عوامل ایجاد کننده‌ی نیروی مغناطیسی در جعبه دنده‌ها قرار دارند. در حقیقت درک علم الکترو مغناطیس است که به ما می‌گوید در گیبرکس الکتریکی، ماهک گیربکس چگونه کار میکند. تغییر دنده در ماشین‌هایی که ماهکشان الکتریکی است به کمک یه سوئیچ انجام می‌شود.

علامت خرابی ماهک گیربکس

خرابی ماهک گیربکس ممکن است به صورت جدی یقه‌تان را بگیرد. خرابی این قطعه مشکلی نیست که به آسانی حل شود. کافی است یکی از قطعات گیربکس آسیب ببیند تا کل سیستم ماشین را با مشکل مواجه کند. 

حال فرض را بر این بگذارید که قطعه مذکور، قطعه‌ای کلیدی همچون ماهک باشد. از کجا متوجه خرابی ماهک گیربکس شوید؟ ساده است. اگر دیدید دسته‌ی دندتان لق شده، دنده‌تان درست جا نمی‌خورد و از خود حرکات غیرعادی نشان می‌دهد، یعنی ماهک ماشینتان دچار مشکل شده است.در حالت عادی و برای خودروهایی که رانندگانش دست روی دنده خودرو نمی گذارند حدود ۱۰۰ هزار کیلومتر کار می کند . برای باز کردن و اصلاح خرابی ماهک تنها به یک آچار رینگی ۱۶و ۱۷ نیاز دارید.

اگر حواستان را جمع این علامت‌ها کنید، خرابی ماهک گیربکس آسیب چندانی به خودروتان وارد نخواهد کر؛. اما اگر بی‌توجه به این علامت‌ها به حرکتتان ادامه دهید، قطعا ماشینتان به داد‌و‌فریاد خواهد افتاد.

رفع مشکل ماهک گیربکس

رفع مشکل قطعه ماهک چندان کار سختی نیست، آن چه موضوع را پیچیده می‌کند دور ازچشم بودن ماهک است. برای اصلاح خرابی ماهک، تنها نیازمند یک آچار رینگی 16 و 17 هستید. سخت‌ترین مرحله هویدا کردن ماهک است، باقیش چندان کار پیچیده‌ای نیست.

بیایید به تمام آن چه تاکنون گفتیم نگاهی دوباره بیندازیم. قطعه ماهک، قطعه‌ای هلالی است که بر روی میل ماهک سوار شده است. این ساختار مرکب در درون گیربکس وجود دارد و وظیفه‌ی آن، فعال کردن گروهی از چرخ دنده‌های مرتبط با یک دنده‌ی مخصوص است. در این راستا، میل ماهک وارد شیار بیرونی کشویی دنده می‌شود.

با ورود میل ماهک به شیار بیرونی کشویی، چرخ دنده‌هایی که در شیار بیرونی قرار دارند سرعتی برابر با کشویی پیدا می‌کنند. در صورت خرابی قطعه ماهک، می‌توانید آن را به کمک آچار رینگی 16 و 17 درست کنید. 

معمولا پیش نمی‌آید که ماهک به صورت خود‌به‌خودی خراب شود، مگر این که دستتان مدام روی دنده باشد یا ضربه‌ی سنگینی به دنده وارد کنید. در غیر این صورت، ماهک‌ها تا حدود صد هزار کیلومتر عمر می‌کنند.

نحوه تعویض ماهک گیربکس

برای تعویض ماهک گیربکس باید باتری و گاهی پایه باتری را نیز باز کنید و باتری و پایه باتری دقیقاً چسبیده به فایروال است.

قسمت مشکل کار بیرون آوردن ماهک های‌ کارکرده است که باید با انبر قفلی و یا آچار سر تخت سر ماهک را بگیرید و اهرم کنید تا بیرون بیاید. ماهک های ‌جدید هم با فشار دست به راحتی جا می روند و محکم می شوند. ۳ عدد با سایز های بزرگ و کوچک. البته بهتر است ماشین به طور کامل خنک شده باشد تا بتوان در محدوده گیربکس فعالیت کرد.

در این مقاله سعی کردیم شما را با ماهک گیربکس بیشتر و بهتر آشنا کنیم . برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد قطعات مختلف خودرو با ما در الومیتسوبیشی همراه باشید .

برگرفته از سایت https://carnoma.ir/ و https://www.hamrah-mechanic.com/ و https://farmooon.com/