باتری خودرو چیست و چه اهمیتی دارد؟
در خودروهای امروزی سیستمی پیچیده از مدارهای الکتریکی دیده میشود که انرژی مورد نیاز بخشها مختلف آنها را تامین، ذخیره و تقسیم میکند. باطری خودرو اولین و اصلیترین بخش این سیستم پیچیده است. باطری ذخیرهکننده الکتریسیته مورد نیاز خودرو است و سرمنشاء سیستم برقی خودروها. باتری اتومبیل که گونهای از باتریهای قابلشارژ است در انواع مختلف و با ولتاژهای متفاوت بسته به نیاز خودروها استفاده میشود.
باتریدستگاهی است که انرژی شیمیایی را به انرژی الکتریکی تبدیل میکند. وظیفه باتری در خودرو این است که در لحظهی روشن کردن پیشرانه و هنگامی که پیشرانه خاموش یا دور آن پایین است، نیازهای برقی خودرو مانند استارت زدن، استفاده از رادیو، لامپها، شیشه بالابر و سایر قطعات برقی را برآورده سازد.
باتری از قطعات کم استهلاک و کم دردسر خودرو است که در هر شرایط آب و هواییای کار میکند، اما در هر حال طول عمر مفیدی حدود ۴ سال (در بهترین حالت) دارد. البته طول عمر انواع مختلف باتری متفاوت است و هر یک پس از گذشت زمانی سولفاته خواهند شد اما میتوان با رفتارهای درست این طول عمر مفید را تا حد زیادی افزایش داد. نکته مهم درباره سلامت خودرو این است که بر سلامت سایر بخشهای آن تاثیر مستقیم دارد و درصورت خوب کار نکردن به قطعات دیگر نیز آسیب وارد میکند.
در خودرو هر زمان و هرجا که نیاز به برق باشد پای باتری آن درمیان است. بنابراین به طور کلی باتری موظف به تامین الکتریسیته مورد نیاز خودرو است که آن را از طریق ذخیره تولید دینام فراهم میکند. وظایف مهم این قطعه به صورت جزئی به ترتیب زیر است :
– تامین انرژی لازم برای استارت خودرو ؛ زمانی که خودرو خاموش است هیچ انرژی ذخیره شدهای در موتور برای شروع به کار و ایجاد احتراق لازم برای روشن شدن ندارد. باتری در این زمان وظیفه تامین برق لازم برای استارت خودرو را با ولتاژ مناسب دارد.
– ذخیره انرژی موجود در موتور و دیگر قطعات خودرو برای مواقع لازم مانند همین استارت زدن نیز از وظایف باتری خودرو است. این انرژی ذخیره معمولا شامل مازاد تولید برق دینام یا آلترناتور میشود.
– چراغهای خودرو مانند هر لامپ دیگری برای روشن شدن نیاز به انرژی الکتریکی دارند. این برق نیز از منبع باتری تامین میشود.
– یکی دیگر از قطعات برقی خودرو سیستم پخش و مولتی مدیای خودرو است که این بخش نیز برق لازم را از باتری خودرو میگیرد.
– تهویه مطبوع که شامل کولر و بخاری میشود نیز برای کار نیاز به برق دارد و وابسته به باتری است.
موارد ذکر شده همه نشان از اهمیت ویژه این قطعه نه چندان بزرگ زیر کاپوت دارد. علاوه بر آنچه گفته شد باتری انرژی لازم برای تمام هشدار دهندهها و تجهیزات برقی خودرو را نیز برعهده دارد. هر ساله بر تعداد این هشدار دهندهها و تجهیزات وابسته به برق در خودروها افزوده میشود و در نتیجه خودروهای با کیفیتتر نیز وارد بازار میشود.
باتری خودروها که عمدتا از نوع اسید-سرب(تر) هستند وزن زیادی نسبت به جسه نه چندان بزرگش دارد. این وزن زیاد به دلیل اجزای آن است. اجزایی که هریک وظیفهای دارند و در مجموع وظایف باتری را به سرانجام میرسانند. البته امروزه استفاده از باتریهای خشک یا اتمی نیز رایج شده است. اجزای باتریهای خودرو از هر دو نوع عبارتند از:
- جعبه باتری
جعبه باتری محفظه اصلی آن است که سایر اجزا را در خود جای میدهد. این جعبه از جنس پلیپروپلن و یا نوعی پلاستیک ساخته و درون آن خانههایی مجزا تعبیه شده است. کف خانهها برجستگیهایی پل مانند قرار داده شده که تکیهگاه صفحات هستند. جعبه باتری ضربات ارتعاش را به حداقل رسانده و از آسیب رسیدن به صفحات و الکترولیتها جلوگیری میکند.
- درپوش باطری
باتری توسط این درپوش که از جنس جعبه است مهر و موم میشود. این درپوش شامل ۶ دریچه کوچک است که روی آنها محل تزریق الکترولیت تعبیه میشود. همچنین این دریچهها سوراخهای سوزنی ریزی دارند که برای خروج گازهای تولید شده از واکنشهای شیمیایی درون خانههای جعبه قرار داده شدهاند.
- ترمینالهای باتری
ترمینال یا بوشینگهای اتصال واسط بین باتری و سیستم برقی خودرو هستند که یکی به کابل مثبت و دیگری به کابل منفی وصل میشود.
- صفحات باطری
صفحههای باتری که روی پلهای درون جعبه قرار میگیرند به بالای جعبه نیز متصل هستند و در خانههای اختصاصی خود جاسازی میشوند. این صفحهها به سه دسته صفحه منفی و صفحه مثبت و صفحه عایق تقسیم میشوند. صفحههای مثبت و منفی از دو بخش اسکلت اصلی و ماده فعال که چسب یا خمیر باتری نیز نامیده میشود تشکیل میشوند. برای تولید آنها ابتدا اسکلت فلزی سبکشان با حالت اسفنجی تهیه شده و سپس ماده فعال روی آنها قرار داده میشود. حالت اسفنجی صفحه به نفوذ بهتر الکترولیت درون آنها کمک میکند. تعداد صفحات منفی درون جعبه باتری همواره یکی بیشتر از صفحات مثبت است. به همین دلیل صفحات مثبت بیشتر تحلیل رفته و سریعتر خورده میشوند. صفحات باتری به همقطبان خود از طریق اجزایی به نام اتصال وصل هستند.
– صفحه منفی : جنس اسکلت این صفحه که به رنگ خاکستری دیده میشود، از سرب، کلسیم و آنتیموان است. مواد فعال (خمیر) این صفحه نیز از جنس اکسید سرب است.
– صفحه مثبت : جنس اسکلت صفحه مثبت که رنگش قهوهای تیره یا مایل به قرمز به نظر میرسد، مانند اسکلت صفحه منفی است، اما ماده فعال (چسب) آن دیاکسید سرب در نظر گرفته میشود.
– صفحه عایق یا جدا کننده : از جنس پیویسی، پشم شیشه، کائوچو یا فایبرگلاس ساخته میشوند و نقش حائل بین قطعات مثبت را برای ایجاد جریان موثر الکتریکی از منفی بازی میکنند. به آن جداکننده باتری هم میگویند.
ماده فعال معمولا بین شبکههای اسکلت صفحات به صورت خمیری قرار میگیرد و در کورههای مخصوص خشک میشود. سپس الکترولیتها به صفحات افزوده شده و زیر دستگاه شارژ قرار میگیرند و پس از فرایند شارژ الکترولیت، تخلیه و باتری به صورت خشک وارد بازار میشود. سپس هنگام استفاده، الکترولیت درون باتری تزریق میشود. البته این بخش تنها در باتریهای اسید-سرب حاکم است و در باتریهای اتمی نیاز به تزریق الکترولیت نیست.
- الکترولیت یا اسید باتری
محلول موجود در جعبه باتریهای اسید سرب است. این محلول شامل درصد مشخصی اسید سولفوریک، آب مقطر است که پس از ترکیب و خنک شدن از منفذهای درپوش درون جعبه ریخته میشود.
- نشانگر باتری
این قطعه وضعیت شارژ باتری را در سه حالت شارژ، نیمه شارژ و دِشارژ نشان میدهد. این قطعه استوانهای است درون جعبه باتری با یک گوی سبز رنگ داخلش. چگالی این گوی به شکلی در نظر گرفته میشود که با چگالی الکترولیت برابری کند. سطح این استوانه از بیرون جعبه باتری قابل مشاهده است و زمانی که چگالی الکترولیت در حد مناسب باشد گوی روی سطح استوانه میایستد و رنگ سبز آن قابل مشاهده است، اما وقتی چگالی الکترولیت به دلیل کاهش اسید و غالب شدن حجم آب پایین میآید گوی پایینتر رفته و رنگ آن کمتر مشاهده میشود. وقتی باتری کامل دشارژ باشد سطح استوانه یا نشانگر باتری سیاه دیده میشود. این نشانگر در باتریهای اسید-سرب دیده میشود. نوع نشانگر در باتریهای خشک به شکل یک نمایشگر رنگی است که میزان شارژ باتری را در سه حالت با رنگهای سبز و قرمز و مشکی نشان میدهد.
- قطبهای باتری
قطبها از جنس سرب هستند و از یک سمت بیرون از درپوش باتری هستند و از سمت دیگر درون مایع الکترولیت. دو قطب باتری که بیرون از باتری و دو سمت جعبه به رنگهای قرمز و آبی دیده میشوند در دو نوع مثبت و منفی به کار میروند. قطب مثبت که از قطر منفی قطورتر است درون جعبه به صفحه مثبت متصل است و قطب منفی با صفحه منفی.
پیش از آشنایی با انواع باتری خودرو، باید به صورت کلی نگاهی به انواع باتری بیندازیم. آشنایی با این موارد باعث میشود تا درک درستی از انواع باتری خودرو داشته باشیم. به صورت کلی دو نوع باتری یا پیل وجود دارد که شامل باتری یا پیل اولیه و باتری یا پیل ثانویه میشود و هر کدام از این دو کاربردها و ساختار متفاوتی دارند.
پیل یا باتری اولیه
پیل الکتریکی ناشی از مجاورت دو فلز غیرهمجنس است که باعث از بین رفتن دو فلز شده و جریان بسیار ضعیفی تولید میکند. از این نوع باتری در فلاش دوربین عکاسی و رادیو استفاده میشود.
پیل یا باتری ثانویه
اگر دو فلز غیرهمجنس درون الکترولیت بازی یا اسیدی قرار بگیرند، باتری ثانویه تشکیل میشود. نمونهی بارز این نوع پیل ثانویه، باتری سربی-اسیدی موجود در خودروها است. اگر از این نوع باتری استفاده شده و برق آن مصرف شود، باتری تخلیه یا دشارژ میشود. در این صورت به وسیلهی وارد کردن جریان برق به باتری توسط دینام یا آلترناتور یا دستگاه شارژ، میتوان دوباره آن را پر یا شارژ کرد.
انواع دستهبندی باتریهای ثانویه
باتری ثانویه به روشهای گوناگونی دستهبندی میشود که مهمترین آنها در این مقاله ارائه شدهاند.
دستهبندی باتریها از نظر جنس مواد تشکیلدهنده
تقسیمبندی باتریها از نظر جنس مواد تشکیلدهنده، مهمترین روش به شمار میرود. در واقع با دانستن نوع مواد تشکیلدهنده یک باتری میتوان به خصوصیات کلی آن پی برد. معروفترین باتریها از این نظر، شامل باتری سربی-اسیدی، باتری نیکل کادمیوم (آلکالاین)، باتری سدیم-گوگرد و باتری نیکل-آهن میشود.
دستهبندی باتریها از نظر حالت الکترولیت
باتریهایی که الکترولیت آنها جامد است (الکترولیت مانند ژل است)، باتریهای خشک و باتریهایی که الکترولیت آنها مایع است، باتریهای تر نامیده میشوند. در گروه خاصی از باتریها، الکترولیت به صورت گاز به داخل باتری وارد شده و پس از انجام واکنش شیمیایی مربوطه از باتری خارج میشود. به این نوع باتریها، پیل سوختی (Fuel Cell) میگویند که معروفترین آنها پیل سوختی هیدروژن است. پیل سوختی هیدروژنی، هیدروژن را از منبع و اکسیژن را از هوای اطراف که به نحوی وارد باتری میشود، دریافت میکند.
به جز این دو روش دستهبندی، روشهای دیگری نیز وجود دارد که شامل ولتاژ تولیدی، قابلیت شارژ مجدد، قابلیت تغییرپذیری و سایز میشود و کمتر مورد توجه هستند. باتری خودروها معمولا از نوع سربی-اسیدی است و از نظر حالت الکترولیت نوع تر و خشک آن وجود دارد. ولتاژ این باتریها ۱۲ ولت است و قابلیت شارژ مجدد دارند و در سایزهای مختلف تولید میشوند.
دستهبندی باتریهای سربی - اسیدی
باتریهای سربی-اسیدی به دو روش دستهبندی میشوند؛ یکی از نظر کاربرد باتری و دیگری از نظر موارد افزودهشده به باتریها.
باتریهای سیلد یا پلمپ شده چیست؟
کسانی که با خودرو سروکار دارند ممکن است بارها نام باتری سیلد (Sealed) را شنیده باشند. اما باتری سیلد چیست؟ برخلاف باتریهای قابل شارژ غیرسیلد، باتریهای قابل شارژ سیلد حاوی مایع الکترولیت نیستند که در صورت شکستن باتری از آن خارج شود. در عوض، باتریهای قابل شارژ سیلد (مهروموم شده) فقط مقدار کافی از مایع را در خود نگه میدارند تا جریان یافتن الکترولیتها امکانپذیر باشد. این نوع باتریها به عنوان باتریهای بدون نیاز به نگهداری (MF) نیز شناخته میشوند.
دو نوع باتری سیلد قابل شارژ وجود دارد: نوعی ژلی و نوع AGM. باتریهای ژلی حاوی مادهای شبیه بتونه هستند، درحالیکه باتریهای AGM حاوی شبکههای فایبر گلاس مخصوص اشباع با اسید هستند. باتریهای AGM عموماً قدرتمندتر و مقرونبهصرفهتر هستند، اما باتریهای ژلی طول عمر بیشتری دارند.
باطری اتمی خودرو
باتری سیلد که در ایران به نام باتری اتمی شهرت دارد، باتری پلمپ شدهای است که به جای داشتن ۶ درپوش جدا از هم، دارای درپوشی یکپارچه بوده و به دلیل جنس خاص صفحات آن، به گونهای طراحی شده که نیاز به نگهداری و افزودن آب مقطر ندارد. ویژگی ظاهری این باتریها، نداشتن پیچ برای افزودن اسید است. این باتریها تا ۷ سال هم کارایی دارند.
باتریهای سیلد و غیرسیلد
امروزه باتریها در دو نوع اصلی وجود دارند: مهروموم نشده (پلمپنشده) یا غیرسیلد و مهروموم شده (پلمپشده) یا سیلد. باتری سیلد میتواند همانند نمونهی غیرسیلد، سرب اسیدی بوده و از همان الکترولیت شامل آب مقطر و اسید استفاده کند یا ممکن است از نوع باتری ژلی باشد که به جای مایع الکترولیت، از ژل در آن استفاده میشود. باتریهای ژلی سیلد نیز نیازی به تخلیه یا وجود درپوش و مجرایی برای تخلیه ندارند.
صرفنظر از تفاوت آنها، هر دو نوع باتری سیلد قابل شارژ دارای مزایای مهمی هستند. مزایای آنها عمدتاً ناشی از این واقعیت است که الکترولیت باتری سیلد قابل شارژ کاملا در جداکننده (عایق بین صفحات) جذب میشود و نیازی به آب ندارد. آنها به نگهداری یا تهویه کمتر نیاز دارند و میتوانند آبوهوای مختلف را بهتر از باتریهای غیرسیلد تحمل کنند.
همچنین باتریهای سیلد قابل شارژ سریعتر از باتریهای غیرسیلد شارژ میشوند. با این حال، باتریهای سیلد قابل شارژ به اندازه باتریهای غیرسیلد دوام ندارند. شارژ بیش از حد یا کم شارژ شدن تصادفی میتواند این تأثیر را بر باتریهای سیلد و غیرسیلد تشدید کند.
باتریهای سیلد قابل شارژ اغلب در سیستمهای برق خارج از شبکه از جمله سیستمهای سازگار با محیط زیست مانند انرژی خورشیدی و باد یافت میشوند. آنها همچنین در سیستمهای تغذیه بدون وقفه (UPS) و همچنین در رباتیک و برخی از خودروهای همهجارو (ATV) و موتورسیکلتها مورد استفاده قرار میگیرند. باتریهای سیلد و غیرسیلد قابل شارژ، عملکردهای مهمی را در جامعه انسانی انجام میدهند. آنها انرژی مورد نیاز وسایل نقلیه، منابع اضطراری برق و حتی شبکههای برق را تأمین میکنند.
همزمان با استارت زدن خودرو، باتری به مدار برق آن وصل شده و فرایند دشارژ شدن آن آغاز میشود. به این ترتیب که الکترولیت به عنوان رابط بین قطبهای مثبت و منفی عملیات تبدیل نیروی شیمیایی به الکتریسیته را انجام میدهد. انرژی حاصل از این واکنش الکتروشیمیایی ماده فعال روی صفحات را تبدیل به سولفات سرب کرده و در خلال این تبدیل ملکولهای اکسیژن و هیدروژن آزاد میشوند. این ملکولها با واکنش تبدیل به آب شده که نتیجه آن آزاد سازی الکترون توسط صفحات مثبت است. این الکترونها نیاز متقابل صفحات منفی به الکترون را برآورده میکنند. این تبادل الکترون ولتاژ یا پتانسیل الکتریکی را در دو سر باتری ایجاد میکند.
پیشتر گفته شد که از وظایف اصلی باتری ذخیرهی انرژی برای نیازهای برقی خودرو است. این ذخیره زمانی که سیستم شارژ خودرو به هر دلیلی قادر به فعالیت نباشد مورد استفاده قرار میگیرد. ظرفیت ذخیره باتری حداقل توان باتری در تامین و انتقال برق برای چنین مواقعی است. این حداقل باید بتواند در شرایط خرابی و نقص سیستم شارژ و در بدترین وضعیتهای مواجه با این نواقص مانند فصل زمستان یا شبها، انرژی لازم برای موارد زیر را تامین کند.
∗انرژی لازم برای عمل جرقهزنی و احتراق
∗برق لازم برای نور پایین چراغهای جلو
∗برف پاککنها
در صورت تجهیز خودرو به سیستم گرمکن شیشه خودرو، تامین نیاز این سیستم در این مواقع حساس در صورت خرابی سیستم شارژ را نیز تامین کند. باتری انرژی لازم برای استارت خودرو را نیز توسط همین ظرفیت فراهم میکند. یک باتری سالم میتواند از تمام ظرفیت ذخیره خود استفاده کند. ظرفیت ذخیره مورد نیاز برای موارد بالا در هر خودرو متفاوت است و خودروساز معمولا این رقم را در اطلاعات آن درج میکند.
روشهای افزایش طول عمر باطری خودرو
برای نگهداری پیشگیرانه از باتری باید کارهایی از جمله بررسی سطح الکترولیت، اطمینان از محکم بودن سر باتریها، تمیز کردن سطوح خورده شده قطب و سر باطری و بررسی تسمه دینام انجام شود. به منظور پیشگیری و افزایش طول عمر باتری باید به بررسی سطح الکترولیت پرداخت و از محکم بودن سر باتریها اطمینان حاصل کرد. همچنین تمیز کردن سطوح خورده شده از قطب و سر باتری و بررسی تسمه دینام از روشهای با اهمیتی هستند.
باید یکبار قبل از شروع سرما و ماهی یک بار در فصل گرما چنین اقدامات پیشگیرانهای انجام شود. در صورت پایین بودن سطح الکترولیت در باتریهای غیرسیلد، باتری را از آب مقطر پر کنید تا به سطح مشخص شده توسط سازنده باتری (۲ میلیمتر بالاتر از سطح صفحات) برسد اما در فصول گرم سال بیش از اندازه آن را از آب پر نکنید.
روش استارت زدن با اتصال باطری خودرو به باتری کمکی
برای روشن کردن پیشرانهی خودروی از کار افتاده در هوای سرد، باید از کابل تقویتکنندهی مناسب و با کیفیت خوب با شماره سیم ۴ تا ۶ استفاده کرد. باید بدانید هرچه قطر سیم بزرگتر باشد، بهتر است. استارت زدن به خودروی خراب توسط باتری سالم خودروی دیگر با پیشرانهی روشن، از آسیب زدن به هر دو خودرو جلوگیری میکند. دقت داشته باشید که نگذارید گیرههای کابل تقویتکننده با هم تماس پیدا کنند و از تماس گیرهی مثبت با بدنهی خودرو یا بدنهی پیشرانه جلوگیری کنید.
- در هوای سرد، لازم است بررسی کنید که الکترولیت در باتری معیوب منجمد نشده باشد. در صورت منجمد شدن الکترولیت، کمی صبر کنید تا قبل از کار کردن، یخ آن ذوب شود. باتری دشارژ با ولتاژ ۱۲ ولت یا کمتر یا چگالی ۱۴/۱ یا کمتر، در دمای ۱۵- درجه سانتیگراد یخ میزند.
- همهی تجهیزات غیرضروری و چراغهای هر دو خودرو را خاموش کرده و از عینک ایمنی استفاده کنید و اطمینان یابید که تهویهی کافی در محل کار وجود دارد.
- خودروی دارای باطری سالم را روشن کنید و بگذارید ۲ تا ۳ دقیقه با سرعت زیاد در حالت خلاص کار کند؛ این کار برای شارژ باتری قبل از شروع لازم است.
- گیرهی کابل کمکی مثبت (گیرهی قرمز) را به ترمینال مثبت روی باتری دشارژ (باتری معیوب) متصل کنید. گیرهی انتهای دیگر کابل تقویتکننده مثبت را به ترمینال مثبت باتری سالم وصل کنید.
- گیرهی کابل کمکی منفی (معمولا سیاه رنگ) را به ترمینال منفی روی باتری سالم متصل کرده و قسمت دیگر گیرهی کابل متصلکننده منفی را به مکانی تمیز و بدون رنگ روی بدنهی پیشرانه یا بدنهی خودرویی که باتری آن از کار افتاده متصل کنید.
- برای شارژ و گرم شدن الکترولیت باتری معیوب، اجازه دهید خودروی سالم با دور بالا به مدت ۵ دقیقه یا بیشتر، در حالت خلاص کار کند.
- خودرویی که باتری آن از کار افتاده را روشن کرده و بگذارید با دور بالا در حالت خلاص کار کند. در صورت استارت نخوردن خودرو در اولین بار، اتصالات را مجدداً چک کنید، چند دقیقه صبر کرده و مجدداً سعی کنید.
- برای جلوگیری از انفجار ابتدا گیرهی منفی را از روی بدنهی خودرو یا بدنهی پیشرانهی خودروی معیوب، جدا کنید. کابلهای کمکی را به صورت عکس آن چه در بالا گفته شده قطع کنید.
- در اولین فرصت برای یافتن دلیل دشارژ عمیق و آسیبهای احتمالی باتری، باتری از کار افتاده را شارژ و تست کنید.
باتریهای سربی اسیدی دارای الکترولیتی از جنس اسید سولفوریک هستند که مادهای خورنده و سمی است و هنگام شارژ از خود گازی متصاعد میکند که اگر جرقهای در کنار آن ایجاد شود، منفجر شده و به انسان آسیب میرساند.
میانگین طول عمر باتری با کیفیت خودرو، یکسال و نیم تا ۲ سال است. از جمله اهداف استفاده از باتری در خودرو میتوان به تأمین نیروی کافی برای جرقه زدن، روشنایی، استارت زدن، تثبیت انرژی و غیره اشاره کرد. طراحی خاص باتریهای خودرو به منظور روشن کردن پیشرانه، ایجاد جریان استارت اولیه با آمپر بالا (high initial cranking amp) برای ۵ تا ۱۵ ثانیه است.
از جمله عواملی که موجب تسریع تخریب باطری خودرو میشود :
- شارژ عمیق، گرما و لرزش است که سبب تشکیل رسوب نیز میشود. البته سولفاته شدن باتری از مهمترین عوامل تخریب باتری است.
- اگر باتری بیش از ۶ ماه انبار شود، سولفات سرب سبب سخت و چگال شدن صفحات میشود و سبب از کار افتادن باتری و کاهش توانایی شارژ شدن آن خواهد شد. شرایط نامناسب آبوهوایی و هوای گرم میانگین طول عمر باتری را کاهش میدهد و به نصف میرساند.
- استارت زدن بیجا (Slow Cranking) خصوصاً در هوای سرد از روشهای تشخیص باتری خراب توسط دارندگان خودرو است.
البته مراقب باشید زیرا دشارژ عمیق باتریها معمولاً در زمانهای نامناسب، مثلا بعد از روشن کردن خودرو توسط اتصال باتری به باطری (start jump) اتفاق میافتد.
برگرفته از سایت https://karnameh.com/ و https://www.zoomit.ir/
دیدگاه خود را بنویسید