بالانس چرخ چیست؟

متعادل بودن یا بالانس چرخ یکی از مهمترین نکات و الزامات در خودروست. ویژگی که باید همیشه با سرویس های دوره از در خودرو کنترل شود و مورد بررسی قرار بگیرد. بالانس چرخ در افزایش عمر لاستیک، کاربرد بهتر خودرو و عملکرد بهینه لاستیک اهمیت بالایی دارد.

ضرورت بالانس چرخ خودرو

بالانس چرخ خودرو‌ها، به معنای تعادل و هم‌راستایی چرخ‌ها است و به صورت علمی اینگونه باید گفت که بالانس بین چرخ‌ها درواقع توزیع یکنواخت وزن خودرو بین چرخ‌های مختلف بوده و عدم بالانس چرخ‌ها، وضعیت ناهنجاری را برای خودرو به ارمغان خواهند آورد. در نتیجه بالانس چرخ‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است چراکه عدم تعادل چرخ‌ها خرابی و خطراتی به‌ دنبال دارد که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد.

علائم بالانس نبودن چرخ‌ها

از علائم بالانس نبودن چرخ‌ها می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

  • لرزش فرمان
  • کاهش پایداری خودرو
  • ساییده شدن لاستیک‌ها
  • افزایش مصرف سوخت
  • خرابی بیش از حد قطعات

پیامدهای عدم بالانس بودن چرخ‌ها

شاید به زعم بسیاری، بالانس نبودن چرخ‌ها در بدترین حالت منجر به لرزش فرمان شود ، اما این بالانس نبودن نتایج بدتری را نیز می‌تواند در پی داشته باشد که در ادامه مواردی را برایتان ذکر کرده‌ایم:

  • خرابی زودرس قطعات جلوبندی : همانطور که می‌دانید کلیه ضربات به هنگام حرکت و علی‌الخصوص دست‌اندازها و ناهمواری‌ها به چرخ‌ها وارد می‌شود و پس از عبور از چرخ‌ها به سیستم تعلیق، جلوبندی و… می‌رسد. در صورت عدم بالانس چرخ‌ها، این نیروهای مخرب می‌توانند منجر به خرابی جلوبندی، فنرها، کمک‌فنرها و یاتاقان شود و از طول عمر مفید قطعات کاسته خواهد شد.
  • لرزش فرمان : لرزش فرمان ناشی از بالانس نبودن چرخ‌ها، شاید در سرعت‌های پایین آنچنان که باید قابل لمس نباشد، اما با افزایش سرعت خودرو، این ارتعاشات نیز افزایش پیدا کرده و لرزش فرمان ملموس‌تر و آزاردهنده‌تر خواهد بود. این لرزش‌ها عمدتا بسته به اندازه و وزن خودرو، سایز و وزن چرخ‌ها، میزان بالانس نبودن و … در سرعت‌های متفاوتی آشکار شده و عمدتا در سرعت‌های حدود 80 کیلومتر بر ساعت خود را نشان می‌دهد.
  • افزایش مصرف سوخت : از آنجایی که بالانس نبودن چرخ‌ها فشار بیشتری به موتور خودرو وارد می‌کند و موتور برای به حرکت درآوردن خودرو به انرژی بیشتری نیاز دارد، درنتیجه سوخت بیشتری مصرف می‌شود.      بالانس نبودن چرخ‌ها عملا بازدهی کلی خودرو را پایین آورده و مصرف سوخت خودرو را افزایش می‌دهد.
  • فرسایش لاستیک : بالانس نبودن چرخ‌ها باعث عدم توزیع یکنواخت وزن و نیرو بین چرخ‌های مختلف شده و در نتیجه فرسایش سریع‌تر لاستیک‌ها را در پی خواهد داشت. فرسایش بیش از حد لاستیک‌ها ممکن است علاوه بر مشکلات مادی، پنچر شدن، ترکیدن لاستیک و همچنین باعث چپ کردن خودرو را به‌همراه داشته باشد.
  • شتاب و ترمزگیری ضعیف : عدم تعادل بین چرخ‌ها حتی بر شتاب و ترمزگیری خودرو نیز تاثیرگذار است. وقتی چرخ‌های خودرو بالانس نباشند در هنگام ترمزگیری بخشی از نیروی ایستایی برای کنترل چرخ صرف می‌شود و در نتیجه ترمز ضعیف عمل می‌کند. درواقع لاستیک چسبندگی کافی با سطح جاده ندارد که این امر در جاده‌های لغزنده و پیچ‌های تند بسیار خطرناک است. از طرفی بالانس نبودن چرخ‌ها بر روی شتاب خودرو هم موثر است و باید برای دست‌یابی به شتاب بیشتر، نسبت به قبل فشار بیشتری به موتور وارد کنید.

انواع روش‌ برای بالانس چرخ‌ها


بالانس چرخ خودرو به دو روش انجام می‌گیرد :

  1.استاتیکی 

  2.دینامیکی

روش استاتیکی

در روش استاتیکی که به روش ایستا نیز معروف است، چرخ بر روی یک محور افقی قابل گردش نصب می‌شود. در این صورت چنانچه چرخ نامتعادل باشد به دلیل وزن بیشتر پایین‌تر قرار می‌گیرد. حال جهت ایجاد تعادل، وزنه‌ای با وزن مناسب و در نقطه مقابل آن و بالای رینگ تعبیه می‌شود. چنانچه وزنه‌ها به صورت صحیح انتخاب شده و درست جانمایی شوند، نامتعادلی از بین خواهد رفت.

روش دینامیکی

روش دینامیکی که به روش پویا نیز معروف است یک گام رو به جلوتر برداشته و علاوه بر تعیین نقاط نامتعادل که در روش ایستایی ذکر شد، عدم توازن چرخ‌ها نسبت به صفحه تقارن عمودی را نیز می‌سنجد و در صورت مشاهده عدم تعادل، با بالانس و هم‌وزن کردن چرخ‌ها نسبت به صفحه متقارن عمودی رفع می‌شود.

زمان بالانس کردن چرخ‌ها

نمی‌توان زمان خاصی را برای بالانس کردن چرخ‌ها در نظر گرفت ؛ چراکه این موضوع متاثر از عوامل متعددی است. در حالت کلی توصیه می‌شود هر 6 ماه یا هر 8000 تا 9000 کیلومتر، به مکانیک متخصص مراجعه کرده و بالانس بودن چرخ‌ها، را بررسی کنید. شایان ذکر است که هر کدام از نشانه‌های ذکر شده نیز در خودرو نمایان شود، باید نسبت به بررسی بالانس بودن یا نبودن چرخ‌ها اقدام کرد.

نکته مهم دیگر زمانی است که لاستیک خودرو را تعویض می‌کنید در این موارد نیز دوباره باید متعادل بودن یا بالانس چرخ‌ها، مورد تایید قرار گیرد و چک شود.

ذکر این نکته خالی از لطف نیست که برخی از راننده‌ها جهت جلوگیری از سایش نامتعادل لاستیک‌ها، در بازه‌های زمانی مشخص، لاستیک‌های خودرو را به صورت ضربدری تعویض می‌کنند که در نوع خود می‌تواند به متعادل‌تر نمودن چرخ‌ها کمک کند.

منظور از بالانس چرخ توزیع یکسان وزن خودرو و لاستیک در حین عملکرد است. با اینکه گاهی بالانس چرخ با میزان فرمان اشتباه گرفته می شود، اما این دو موضوع کاملا متفاوت از یکدیگرند. بالانس بودن چرخ ها باعث سایش یکنواخت هر چهار لاستیک برروی جاده شده و سواری مناسبی برای خودرو و سرنشینان فراهم می کند.

چرا خودرو به بالانس چرخ نیاز دارد؟

در طول زمان و رانندگی در جاده ها ناهموار، برخورد با دست اندازها، عبور از مسیرهای سنگلاخی و به طور کلی فرسایش خودرو باعث می شوند تا چرخ ها از حالت تعادل خارج شوند. در این حالت ارتعاش و ضربات بیشتری در فرمان خودرو و بخصوص در سرعت های بالا به وجود می آید.

متعادل نبودن چرخ ها هم منجر به آسیب دیدن لاستیک و هم خودرو می شوند. چرا که با سایش غیر یکنواخت لاستیک ها فرایند اتمام و یا خراب شدن لاستیک ها متفاوت از یکدیگر می شود. همچنین به مروز جلوبندی خودرو نیز آسیب دیده و مشکلات بیشتری برای خودرویتان به وجود می آید.

با توجه به توصیه شرکت های تولیدی و تعمیرکاران بهترین زمان برای بررسی بالانس بودن چرخ ها بعد از هر 8 تا 9 هزار کیلومتر رانندگی است. به شیوه ای ساده تر توصیه می شود هر 6 ماه یکبار بالانس بودن چرخ ها کنترل شده و مورد بررسی قرار بگیرند. برای اطلاعات بیشتر پیشنهاد می کنیم مقاله راه های مراقبت از گیربکس اتوماتیک خودرو ها را هم مطالعه کنید.

تاثیر بالانس بودن چرخ ها و لرزش تایر

رینگ قطعه ای فلزی در خودرو است و همیشه در معرض عیب های بسیاری است. در صورتی که رینگ دارای ایراد خاصی باشد به زودی نشانه هایی همچون لرزش در چرخ ها را به وجود می آورد و بالانس را بهم میزند. به همین دلیل گاهی در حین بالانس چرخ ممکن است متوجه آسیب دیدگی رینگ شوید و نیاز به تعویض آن داشته باشید.

یکی از بهترین رویکرد ها برای بررسی بالانس بودن چرخ ها استفاده از دستگاه و بالانس درجا است. در این روش می توان سیتم تعلیق خودرو را هم مورد بررس قرار داد و با توجه به اینکه چرخ ها از جای خود خارج نمی شوند، فرایند بالانس با دقت بیشتری انجام می شود.

بالانس چرخ ها بخصوص برای خودروهای جدید و امروزی ،مانند تویوتا سی اچ آر 2018، اهمیت بیشتری دارد چرا که وزن کمتری در مقایسه با خودروهای قدیمی دارند. لذا متعادل نبودن چرخ ها در خودرو به وضوح مشاهده می شود. در خودروهای قدیمی اگر چرخ بالانس نبود این مورد به واسطه وزن زیاد حس نمیشد و زمانی میشد به این موضوع پی برد که لاستیک ها و جلوبندی به طور کلی آسیب دیده بودند.

مهترین نکات در حین بالانس کردن چرخ های خودرو

بطور تجربی چنین به دست آمده که وقتی چرخ های جلویی بالانس نیستند در سرعت های بین 80 تا 90 کیلومتر به خوبی می توان متوجه این مشکل شد. نشانه بالانس نبودن لرزش تایر های خودروست. این موضوع در چرخ های عقبی در سرعت ها بین 120 تا 140 کیلومتر رخ می دهد. همچنین توصیه می شود که پس از هر بار تعویض جای لاستیک خودروها به صورت ضربدری و یا خطی مجددا به بالانس آنها نیز پرداخته شود.

بالانس نبودن چرخ ها همچنین باعث آسیب رساندن به پولوس و دیگر اتصالات نیز می شود، مشکلی که در خودرویی مانند پراید 131 سایپا بسیار مشاهده می شود. در برخی موارد نیز لرزش تایر و محور حتما مرتبط با بالانس نبودن نیست و به اتصالات خودرو ربط دارد. این مورد به خصوص در خودروها با محور متحرک جلو بیشتر دیده می شود.

بالانس کردن چرخ های خودرو باعث از بین رفتن لرزش و ناهمگنی حرکت لاسیتک ها می شود و آسیب های بعدی را به خوبی کاهش می دهد. گاهی ممکن است چنین ایرادهایی از کارخانه تولیدی وجود داشته باشد و رینگ و لاستیک به صورت ناهمگن ساخته شده باشند.

برگرفته از سایت https://www.hamrah-mechanic.com/